Ντρέιφους, Αλφρέ

(Alfred Dreyfus, Μιλούζ 1859 – Παρίσι 1935). Αξιωματικός του γαλλικού στρατού, που κατηγορήθηκε για εσχάτη προδοσία το 1894 και αθωώθηκε, έπειτα από μακρές περιπέτειες, το 1906 (ορθή προφορά: Ντρεφίς). Περισσότερο από την προσωπική περίπτωση, η υπόθεση Ν. τροφοδότησε και εξήψε τα πολιτικά πάθη, που διαίρεσαν για μια ολόκληρη δεκαετία τη Γαλλία, όπου ο λαός είχε χωριστεί υπέρ και κατά της καταδικαστικής απόφασης του στρατοδικείου (Δεκέμβριος 1894) εναντίον του Ν. και κατέληξε στην καταδίκη ανθρώπων και θεσμών με συντηρητικές τάσεις και υπερ της φιλελεύθερο - ριζοσπαστικής πολιτικής. Επομένως, δεν πρόκειται για πολεμική γύρω από μια υποτιθέμενη δικαστική πλάνη, αλλά για μια βαθιά κρίση των γαλλικών πολιτικών ηθών και μεθόδων κατά τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αι. Η τυχαία ανακάλυψη μιας ανυπόγραφης επιστολής που απευθυνόταν στον συνταγματάρχη Σβάρτσκοπεν, στρατιωτικό ακόλουθο στη γερμανική πρεσβεία στο Παρίσι, όπου ο άγνωστος επιστολογράφος ανήγγειλε την αποστολή σημαντικών εγγράφων σχετικών με την εθνική ασφάλεια, προκάλεσε τη σύλληψη του λοχαγού Ν. με βάση μια αβέβαιη γραφολογική μαρτυρία. Ο Ν. καταδικάστηκε σε καθαίρεση και σε εκτόπιση στη Νήσο του Διαβόλου. Αλλά στην κοινή γνώμη επικρατούσαν σοβαρές αμφιβολίες για την ορθότητα της απόφασης. Η υπόθεση περιπλέχτηκε στα 1896 και έγινε εθνικό σκάνδαλο. Ξεκινώντας από το γεγονός ότι ο Ν. ήταν ο μόνος αξιωματικός εβραϊκής καταγωγής στο Γενικό Επιτελείο, οι σοσιαλιστικές και οι ριζοσπαστικές πολιτικές δυνάμεις άρχισαν σφοδρότατη πολεμική εναντίον των εθνικιστικών και συντηρητικών κομμάτων, κατηγορώντας τα απροκάλυπτα για φατριασμό και μισαλλοδοξία. Βαθύτατη και αποφασιστική εντύπωση προκάλεσε το άρθρο που δημοσίευσε στην Αυγή (Aurore) ο Εμίλ Ζολά με τον τίτλο Κατηγορώ! (J’accuse!) σε μορφή ανοιχτής επιστολής προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, με την οποία κατήγγειλε τις παρανομίες που διαπράχτηκαν εις βάρος του Ν. Διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες συνεχίζονταν, ενώ η πολεμική στις εφημερίδες έφτασε σε εξαιρετική οξύτητα. Η αυτοκτονία του συνταγματάρχη Ανρί (Αύγουστος 1898) που, όταν συνελήφθη, ομολόγησε ότι είχε πλαστογραφήσει ένα κεφάλαιο του κατηγορητήριου εναντίον του Ν., προκάλεσε σειρά παραιτήσεων στις ανώτερες θέσεις του στρατού, που παρέσυραν και τον ίδιο τον υπουργό Στρατιωτικών. Παρ’ όλα αυτά, η αναθεώρηση της δίκης του Ν. δεν κατέληξε στην αθώωση του κατηγορούμενου, αλλά μόνο στη μείωση της ποινής του σε 10 ετών φυλάκιση. Η χάρη που του δόθηκε αμέσως ύστερα από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας Εμίλ Λουμπέ, δεν κατεύνασε τα πολιτικά πάθη, τα οποία ενισχύοντας τη βαθύτατη αγανάκτηση της κοινής γνώμης, έφεραν το 1902 την εκλογική νίκη των ριζοσπαστικών - σοσιαλιστών καθορίζοντας έτσι την οριστική στροφή του εκλογικού σώματος (κατά παράδοση καθολικού) εναντίον των συντηρητικών στοιχείων. Οι πολιτικοί της αριστεράς, όταν ανέλαβαν την εξουσία, διέταξαν αυστηρή έρευνα, που κατέληξε (το 1906) στην πανηγυρική αθώωση του Ν., ο οποίος επανήλθε στον στρατό με τον βαθμό του ταγματάρχη. Η οριστική αποκατάσταση του Γάλλου αξιωματικού το 1906. Απόσπασμα της επιστολής που χρησιμοποιήθηκε για να κατηγορηθεί ο Ντρέυφους για εσχάτη προδοσία υπέρ της Γερμανίας.